تاریخچه
در قرن 17 میلادی، با رشد جمعیت شهری و توسعه شهرها، نیاز به مقابله با آتش‌سوزی‌ها به شکل سازمان‌یافته و حرفه‌ای احساس شد. آتش‌سوزی‌های بزرگ در شهرهایی مانند لندن و رم موجب شد که به فکر تشکیل گروه‌های منظم و حرفه‌ای برای مبارزه با آتش بیفتند.
آتش‌سوزی بزرگ سال 1666 در لندن که به نام "آتش لندن" شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین عواملی بود که ضرورت ایجاد یک سازمان آتش‌نشانی رسمی را مطرح کرد. این آتش‌سوزی تقریباً نیمی از شهر لندن را ویران کرد و 87 کلیسا، 13 هزار خانه و بسیاری از بناهای مهم را از بین برد. پس از این حادثه، مقامات لندن شروع به تشکیل اولین سازمان‌های آتش‌نشانی کردند. نخستین سازمان آتش‌نشانی که در لندن به طور رسمی تأسیس شد، تحت نظارت مقامات شهری و برای مدیریت بحران‌های آتش‌سوزی شکل گرفت.
همچنین در دوره‌های پیشین، در امپراتوری روم، یونان و دیگر مناطق تمدن باستان نیز گروه‌هایی برای مبارزه با آتش‌سوزی‌ها وجود داشتند که در صورت وقوع آتش‌سوزی‌های بزرگ، به سرعت به محل حادثه اعزام می‌شدند. اما این گروه‌ها معمولاً به صورت پراکنده و داوطلبانه عمل می‌کردند و هنوز مفهوم آتش‌نشانی به شکل مدرن وجود نداشت.
در قرن 18 و 19، با پیشرفت تکنولوژی و ساخت ساختمان‌های بزرگ‌تر، ضرورت سازمان‌های آتش‌نشانی به طور جدی‌تری احساس شد. اختراعات جدید، مانند پمپ‌های آتش‌نشانی و بعدها ماشین‌های آتش‌نشانی موتوری، به کارگیری نیروهای حرفه‌ای و تجهیزات پیشرفته‌تری را ممکن ساخت. این دوره شاهد سازمان‌دهی آتش‌نشانی‌ها در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی بود.
آمریکا (1736): در ایالات متحده آمریکا، بنیامین فرانکلین در فیلادلفیا یکی از اولین گروه‌های آتش‌نشانی را به نام "Union Fire Company" تأسیس کرد. این گروه از داوطلبان تشکیل می‌شد و هدف آن مقابله با آتش‌سوزی‌ها و حفاظت از ساختمان‌ها بود. این اقدام بنیامین فرانکلین، در واقع اولین گام‌ها به سوی ایجاد آتش‌نشانی‌ها به صورت سازمان‌یافته در ایالات متحده بود. در این دوره، ابزارها و تجهیزات جدید مانند پمپ‌های دستی برای پمپاژ آب، شلنگ‌های فشار بالا و دیگر وسایل کاربردی برای مبارزه با آتش اختراع و به کار گرفته شد.
ظهور آتش‌نشانی به عنوان یک حرفه در قرن 19
با پیشرفت‌های صنعتی و گسترش شهرها، نیاز به آتش‌نشانی‌های منظم و تخصصی به شدت افزایش یافت. در این دوره، مفهوم "آتش‌نشانی" به طور کامل از حالت داوطلبانه به یک حرفه سازمان‌یافته و رسمی تبدیل شد. آتش‌نشانی‌های شهری در این دوره در بسیاری از کشورهای غربی ایجاد شدند و به تدریج، ساختارهای رسمی برای آموزش آتش‌نشانان، استخدام نیروهای متخصص و تأسیس ایستگاه‌های آتش‌نشانی شکل گرفت. در این دوره، ایستگاه‌های آتش‌نشانی به طور رسمی در سراسر شهرها تأسیس شدند. این ایستگاه‌ها معمولاً به شکل گروه‌هایی از افراد متخصص و آموزش‌دیده بودند که با تجهیزات پیشرفته، مانند کامیون‌های آتش‌نشانی و شلنگ‌های فشار قوی، آماده مقابله با آتش‌سوزی‌ها بودند. در سال 1865، نخستین خودروهای آتش‌نشانی موتوری در شهرهای بزرگ مانند لندن و نیویورک معرفی شدند. این خودروها سرعت واکنش آتش‌نشانی‌ها را به میزان زیادی افزایش دادند.
قرن 20: حرفه‌ای شدن آتش‌نشانی
در قرن 20، آتش‌نشانی به عنوان یک حرفه تخصصی و علمی تبدیل شد. آموزش‌های تخصصی، تحقیقات در زمینه پیشگیری از آتش‌سوزی، و استفاده از تجهیزات مدرن مانند هلی‌کوپترهای آتش‌نشانی، کپسول‌های اطفای حریق و سیستم‌های اعلام حریق از ویژگی‌های این دوره بود.
در شهرهای باستانی ایران، آتش‌سوزی‌ها یکی از بزرگ‌ترین خطرات و تهدیدها برای زندگی و املاک شهروندان بودند. ساختار سنتی شهرها، به ویژه در دوره‌های قبل از مدرن، و استفاده از مواد قابل اشتعال مانند چوب و خاک‌های خشک باعث می‌شد که آتش‌سوزی‌ها به سرعت گسترش پیدا کنند.
شهرهای تاریخی مانند شهر ری، اصفهان، شیراز، تبریز، و تهران در گذشته با ساختارهایی شامل خانه‌های خشتی و گلی، معابر تنگ و ساختمان‌های متراکم، در برابر آتش‌سوزی‌ها آسیب‌پذیر بودند. بیشتر خانه‌ها در این دوره‌ها از چوب، کاهگل و مصالحی ساخته می‌شدند که در صورت بروز آتش، آتش‌سوزی‌ها به سرعت گسترش می‌یافتند. در تاریخ ایران، آتش‌سوزی‌های بزرگ متعددی رخ داده است. یکی از معروف‌ترین آتش‌سوزی‌ها در تاریخ تهران، آتش‌سوزی بزرگ تهران در سال 1246 هجری شمسی (1867 میلادی) بود که در اثر یک حادثه بزرگ در بازار تهران رخ داد و بخش‌های زیادی از بازار، خانه‌ها و مغازه‌ها را به آتش کشید. این آتش‌سوزی باعث شد تا مقامات وقت به فکر تأسیس سازمان‌های رسمی برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها بیفتند.
با توجه به نیازهای جدید، اولین سازمان آتش‌نشانی‌ها در ایران از اوایل قرن بیستم میلادی شروع به فعالیت کردند. اولین سازمان آتش‌نشانی در تهران در سال 1302 هجری شمسی (1923 میلادی) تأسیس شد و به تدریج در سایر شهرها مانند اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد نیز سازمان‌های آتش‌نشانی راه‌اندازی شدند.
آتش‌نشانی سنندج به عنوان یکی از شهرهای مهم کردستان، به مرور زمان و با افزایش جمعیت و توسعه شهری، به نیاز به یک سازمان آتش‌نشانی رسمی پی برد. تاریخ دقیق تأسیس آتش‌نشانی در سنندج به طور دقیق مشخص نیست، اما بر اساس منابع موجود، به نظر می‌رسد که این سازمان در اوایل دهه 1340 هجری شمسی (حدود دهه 1960 میلادی) شروع به فعالیت‌های رسمی خود کرده است. با گذشت زمان و رشد و توسعه شهر سنندج، نیاز به تجهیزات و امکانات بیشتر برای مقابله با حوادث آتش‌سوزی شدت گرفت. در دهه‌های 50 و 60 شمسی، ایستگاه‌های آتش‌نشانی در نقاط مختلف شهر سنندج ساخته شدند و تعداد نیروهای آتش‌نشانی افزایش یافت. همچنین، با واردات ماشین‌های آتش‌نشانی موتوری و پیشرفته‌تر شدن تجهیزات، عملکرد آتش‌نشانی در سنندج بهبود یافت. امروزه آتش‌نشانی سنندج یکی از نهادهای حیاتی و مهم برای حفظ ایمنی شهروندان به‌شمار می‌رود. این سازمان با داشتن چندین ایستگاه آتش‌نشانی و استفاده از تجهیزات پیشرفته مانند خودروهای آتش‌نشانی موتوری، بالابرهای هیدرولیکی، و سیستم‌های پیشرفته برای اطفای حریق، به‌طور 24 ساعته آماده پاسخ‌گویی به حوادث است. علاوه بر آتش‌سوزی‌ها، آتش‌نشانی سنندج در عملیات امداد و نجات، به ویژه در حوادث طبیعی و ترافیکی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.
